مــهیاوه؛ پرطرفدارترین غذای سنتی مینابی ها
مهیاوه نام خوراکی است که اهالی جنوب به ویژه هرمزگان به خوبی آن را می شناسند و و از کودکی با آن مأنوس هستند. این خوراک هم به صورت غذایی مستقل و هم چاشنی همراه با غذاهای دیگر استفاده می شود …
به گزارش میناب جنوب،یکی از غذاهای معروف استان هرمزگان مهیاوه است که نوعی سس محسوب می‌شود. به این غذا مهیابه یا مهوه هم می‌گویند و از دو کلمه‌ی ماهی و آب در زبان محلی به وجود آمده است.
این غذا از ماهی به اسم موتو یا ساردین درست می‌شود و طعمی نمکی و تند دارد. برای درست کردن این غذا پودر ماهی موتو را با زرد چوبه، فلفل، گشنیز و خردل مخلوط می‌کنند و همراه نمک در ظرفی ریخته و ظرف را محکم می‌بندند و به مدت یک ماه در آفتاب قرار می‌دهند تا آماده شود. مهیاوه را همراه با برنج یا با نان سرو می‌کنند و همچنین گاها در عنوان صبحانه، جایگزین پنیر استفاده می‌شود.
مهیاوه که مهیابه، ماهیاوه، مهیوه، مهوه، موه، هم به آن می گویند، غذای مخصوص مردم جنوب ایران است. گویا کلمه مهوه و مهیاوه، در اصل از دو کلمه ماهی و آوه، مرکب بوده و آوه به معنی آب است.
مهیاوه یک نوع غذای آبکی تیره رنگ و شور و تند است که آن را از یک نوع ماهی ریز به نام موتو، متو یا حشینه (مومغ، ساردین) درست می کنند و با نان یا همراه غذاهای دیگر به مصرف می رسانند و بسیار مقوی و اشتها آور است.
مواد لازم جهت تهیه مهیاوه بدین صورت است که نیم کیلو ماهی ساردین، خردل نیم کیلو،رازیانه ۲۵۰ گرم، نمک چهارپیمانه و آب هم به مقدار لازم باید مهیا کنیم سپس ماهی ساردین را کاملا شسته تا شن هایی که به ماهی چسبیده اند از آن جدا شوند. یک ظرف سفالین (پیگُنه) را با آب پر کرده نمک را در آب ریخته و حل می کنیم. سپس ماهی شسته شده را در آن ریخته و به عبارتی ماهی را در محلول آب و نمک می خوابانیم. آب باید حدود ۱۰ سانت روی ماهی را فرا بگیرد.
اکنون روی ظرف را با پارچه تمیزی می پوشانیم و دور آن را با یک کش می بندیم و سپس در ظرف را می گذاریم و به مدت حداقل ۲۰ و حداکثر ۳۰ روز ظرف را در مکانی آفتاب گیر می گذاریم. البته این مدت زمان بسته به گرمی یا سردی هوا متفاوت است و هر چه هوا سردتر باشد مدت زمان مورد نظر افزایش می یابد.
چون ماهی زودتر نرم و جهت مراحل بعدی آماده تر خواهد شد. در مدتی که ظرف سفالین (پیگُنه) حاوی آب و ماهی را در آفتاب گذاشته ایم روزی دو بار به آن سر زده و با قاشق آن را به هم می زنیم تا از فساد آن جلوگیری شود و به همین خاطر باید محتویات آب و ماهی را حتما در آفتاب می گذارند.
بعد از اتمام مدت مورد نظر محتویات ظرف را در یک آبکش که ظرفی دیگر زیر آن قرار داده ایم، می ریزیم (توچه داشته باشید که آب ماهی حاصله نباید دور ریخته شود) و ماهی را با دو دست می مالیم تا کاملا له شود و آب اضافی آن کاملا خارج شود. تفاله ماهی بر جای می ماند که آن را دور می ریزیم.
آب ماهی آبکش شده را با خردل که از قبل بو داده ایم و آسیاب کرده ایم و اکنون به صورت پودر در آمده مخلوط می کنیم، هم می زنیم تا کاملا مخلوط شود. مواد مخلوط شده را در ظرف سفالین می ریزیم و دور آن را با پارچه و کش می بندیم و در مکانی آفتاب گیر می گذاریم تا مهیاوه کاملا برسد. البته باز هم بسته به سردی و گرمی هوا مدت رسیدن و آماده شدن مهوه متفاوت است اما به طور معمول در یک هوای گرم ۱۰ تا ۱۵ روز کافی است و بعد از این مدت مهیاوه آماده مصرف است. بعد از رسیدن مهوه هم باید در روز دو بار آن را با قاشق به هم زد.
همراه با خردل بو داده گاهی سایر ادویه ها نظیر: رازیانه، تخم گشنیز هم آسیاب شده و به آب ماهی اضافه می شود و گاهی هم پوست نارنج خشک شده به ماده فوق اضافه می شود (پوست نارنج را نباید آسیاب کرد). البته ادویه افزوده به مهیاوه در برخی مناطق زیره و فلفل سیاه و کنجد نیز می باشد.
مزه مهیاوه ای که در سفال تهیه می شود بسیار بهتر از مهیاوه ای است که در سایر ظروف درست شده است،جنوبی های ایران زمین نمک را در تهیه مهیاوه بسیار مهم می دانند و بر این اعتقاد هستند که اگر مقدار نمک کم باشد مهیاوه دچار کرم زدگی شده و فاسد می شود و به همین سبب مهیاوه را در فصل گرم سال (تابستان) تهیه می کنند که آفتاب سوزانی بر این منطقه حاکم است.
گاهی بعضی از افراد معتقدند که مهوه بوی بدی دارد. در خصوص این موضوع باید عرض کنیم که به مواظبت زیادی نیاز دارد تا آماده شود و زمانی که مراقبت به دلیل سهل انگاری کافی نباشد مهیاوه فاسد شده و بوی بسیار بدی از آن استنشاق می شود وگرنه در حالت عادی مهوه بسیار خوش بو و بوی خردل و ماهی در آن فاحش خواهد بود.
مهوه دارای فسفر و کلسیم و چربی زیادی است که همگی از ماهی به دست آمده است. خوردن مهوه که دارای خردل هم است از ابتلا به برخی از بیماری ها نیز جلوگیری می کند.
مهوه را داخل ظرفی با روغن تفت مختصری می دهند و به عنوان صبحانه با نان مصرف می شود. البته اگر به این صبحانه مقداری لیمو تازه یا آب لیمو هم اضافه شود خوشمزه تر خواهد شد.
همچنین از مهوه در پختن بعضی از نان های محلی نظیر: بالاتوه، لیتک، شَلوت، شُلشُلِه، فَلَزی، تَفتُون، بُتُنور،نان تیمیشی، کلوکی، دستی و گرده و تنوری و … استفاده می شود.
در برخی روستاهای میناب بعد از پاک کردن مُوتُوتا (نوعی ماهی کوچک) آنرا درون یک ظرف بزرگ روی حرارت آتش می گذارند تا ماهی مُوتُوتا کاملا پخته و بو داده شودسپس بعد از پاک کردن خندل، جو، همه یکجا آسیاب کرده و در آب گرم ریخته و بهم می زنند و درون یک ظرف ریخته و سرآفتاب می گذارند.
مهیاوه های بدست آمده به واسطه داشتن جو احتمال بالا آمدن از ظرف و احتیاج به فضای بیشتری پیدا می کند که سازندگان مهیاوه به این مرحله از کار کاملا مهارت دارند و قبل از بالا آمدن مهیاوه ها را درون ظرف دیگری جابجا می کنند.
مهیاوه یکی از خوشمزه ترین غذاهای محلی و بومی مردمان منطقه شرق هرمزگان بخصوص شهر میناب است، مهیاوه اَرده ای رنگ یوده و کاملا مفید و مغذی ، نان مهیاوه ای یکی از پرطرفدارترین نان هایی است که مشتری پسند است بخصوص وقتی به همراه مهیاوهتخم مرغ هم بر روی نان محلی زده شود.
این غذای محلی دارای فسفر و کلسیم وچربی زیادی است که همگی از ماهی بدست آمده‌است و مردم منطقه جنوب می‌گویند که فرمول مهوه یا (مهیاوه)، ابن سینا طبیب و دانشمند ایرانی و یا به قول بعضیها بزرگمهر وزیر انوشیروان تهیه نموده‌است، و معتقدند که خوردن مهوه که دارای خردل هم هست از ابتلاء به بیماری پوستی (پیس) جلو گیری می‌کند.
مهیاوه را داخل پیاله‌ای در سفره می‌گذارند ودر خوردن آن فقط قسمتی از نان را با آن خیس می‌کنند، طعم آن تند (شور) است و نمی توان زیاد خورد. به‌ویژه صبحها از آن استفاده می‌شود. در بعضی اوقات در موقع پختن نان ، « مهوه » و روغن رویش می‌کنند و به آن « نان مهوه‌ای » می‌گویند، نان مهوه و روغنی که در این نواحی درست می‌کنند بسیار مشهور است.
گاهی هم مهیاوه را روی تخم مرغ سرخ کرده می ریزند و با طعم و خوشمزه می شود، نان مهیاوه ای تیمیشی بیشتر در محله خاجه عطاء و پشت شهر بندرعباس، احمد آباد و مرکز شهر و روستای حکمی میناب در قیمت های ۱۵۰۰ تا ۲ هزار تومان و نان کلوکی مهیاوه ای ۳ تا ۴ عدد در قیمت ۲ هزار تومان بفروش می رسد.
لینک کوتاه:
http://www.minabjonoub.ir/?p=74275
Visits: 766
