علم پیغمبر، پرشورترین آئین عاشورایی در هرمزگان
علم پیغمبر عنوان با شکوه ترین و پرشورترین آئین عاشورایی در هرمزگان است که با بیش از370 سال قدمت همچنان در میناب طی روز پنجم ماه محرم عزاداران حسینی را از هر نقطه هرمزگان، استان‌های شرقی و حتی کشورهای خارجی به خود جلب می‌کند. …
به گزارش میناب جنوب،برای زنده نگه داشتن واقعه عاشورا و عزاداری امام حسین (ع) در هر نقطه‌ای از کشور یک سری آیین و سنت‌ها در میان مردم معمول و رایج است که در ماه محرم اجرایی میشود و این آداب و سنن در مناطق مختلف و شهرهای ایران متفاوت و از تنوع خاصی برخوردار است.
برخی سنت‌های رایج، گاهی پشتوانه‌ای دینی دارد و متکی به روایات و مستند به فقه و حدیث و برخی دیگر برآمده از اعتقاد مردم و ریشه در محبت عمیق آنان نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و خاندان نبی مکرم اسلام (ص) دارد.
علم پیغمبر (ص)، عنوان آیینی با قدمت بیش از ۳۷۰ سال در میناب یکی از آیین‌های عزاداری مردم این منطقه است که از جایگاه بالایی در امور مذهبی هرمزگان برخوردار است به گونه‌ای که در روز پنجم محرم هر سال بسیاری از افراد برای شرکت در این مراسم از استان‌های همجوار و کشورهای همسایه به میناب سفر می‌کنند تا در این روز از نزدیک در حال و هوای این آئین کهن قرار گیرند.
علم پیغمبر (ص) و علم صاحب‌الزمان (عج)، این دو علم بسیار مورد توجه مردم میناب است به گونه‌ای که عصر روز پنجم محرم اکثر مردم این شهر در این مراسم شرکت می‌کنند و در پیشاپیش علم‌ها گوسفند قربانی کرده شیرینی و شکلات، نقل، گل، سکه و گلاب بر آنها می‌پاشند.
اکثر حسینیه‌های میناب با آغاز ماه محرم و ایام سوگواری حضرت اباعبدالله‌الحسین (ع)، به نام یکی از معصومان (ع) علم می‌بندند و آن را در محله‌ها همراه با دسته‌های سینه‌زن که اغلب از بزرگان و معتمدان هر محل تشکیل میشود، می‌گردانند و به این گردش علم “پرسه” گفته میشود.
علم حضرت ابوالفضل (ع)، دو علمان، علم امام رضا (ع)، علم زین‌العابدین (ع)، علم امام حسن (ع)، علم رسول‌الله (ص)، علم امامزاده شاه مرعش (ع) و علم صاحب‌الزمان (عج) از علم‌های مشهور این شهر به شمار می‌روند.
قدمت مراسم علم ویژه پیغمبر (ص) در شهرستان میناب به ۳۷۰ سال پیش بر می‌گردد.
در این مراسم ابتدا علم پیغمبر (ص) توسط تعدادی از مومنان و افرادی که دارای حسن شهرت و اعتبار مذهبی هستند با عطر و گلاب ناب و سلام و صلوات شست‌وشو میشود.
به هنگام بستن علم (پوشاندن آن به وسیله پارچه‌های مرغوب، قیمتی و اعلی نذری و یا خریداری شده) افرادی که از صدای زیبا برخوردار هستند چاوش می‌خوانند.
ماتم قلعه میناب در روز پنجم محرم میزبان دسته های عزاداری سنتی، مداحان و چاوش‌خوانان مشهور از میناب و سراسر استان است.
کار بستن علم تقریباً از ساعت هشت صبح تا ۱۲ ظهر به طول می‌انجامد و در طول این مدت خیل مشتاقان و مردمی که از اقصی نقاط هرمزگان به میناب آمده‌اند در ماتم قلعه (حسینیه رسول‌الله) اجتماع کرده و مشغول تسبیح، ذکر و یا مرثیه هستند.
در فاصله بستن علم هر کدام از شرکت کنندگان بر اساس توانایی و تمکن مالی، نذوراتی را ادا می کند.
چوب علم نیز از شاخه‌های درخت لور (انجیر معابد) که در میناب به وفور یافت میشود، تهیه شده و پس از پوشاندن علم با پارچه‌های سبز و قرمز نذری، آحاد مختلف مردم برای زیارت علم‌ها و تبرک جستن به آنها، وارد حسینیه می‌شوند.
در این روز ارادتمندان به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) از سراسر هرمزگان، استان‌های همجوار و حتی کشورهایی نظیر بحرین، قطر و امارات متحده عربی جهت شرکت در مراسم علم‌کشی و عزاداری سالار شهیدان به این شهرستان می‌آیند و برای گرفتن حاجت به علم‌های منتسب به ائمه توسل می‌جویند.
پس از بستن علم در حسینیه ماتم قلعه، مابقی علم‌ها که منتسب به ائمه اطهار(ع) هستند از مناطق مختلف شهری و روستایی میناب به حسینیه ماتم قلعه می‌آیند و پس از حضور در این حسینیه و برپایی مراسم نوحه‌خوانی و سینه‌زنی سنتی، راس ساعت ۱۵ از ماتم قلعه به سمت حسینیه لب رودخانه و سپس به حسینیه دیگر که معروف به منبر قاسم علی است ادامه مسیر می‌دهند و در آنجا پس از توقفی کوتاه به منزله ادای احترام و قرائت فاتحه به روح بنیانگذار این آیین (حاج عبدالصمد عبدالصمدی و شیخ حسن شیخ میرزا) و نیز ملحق علم صاحب الزمان (عج) به سایر علم‌ها، علم پیغمبر (ص) در جلو جمعیت و مابقی علم‌ها پشت سر آن به حرکت خود از میدان استقلال به سمت میدان شهدا و از آنجا به میدان ولایت و در نهایت به سمت بلوار ساحلی (حسینیه لب رودخانه) ادامه می‌دهند.
شرکت‌کنندگان با طی کردن مسیر خیابان‌های شهید جهانگیر امینی و آموزش و پرورش، روبه‌روی مسجد صاحب‌الزمان (عج) چند لحظه متوقف می‌شوند و برای دیگر دست‌اندرکاران آیین علم پیغمبر(ص) که قبور آنان در همین مکان قرار گرفته و مدفون هستند فاتحه قرائت می‌کنند.
عزاداران حسینی پس از رسیدن به این حسینیه به همراه سیل خروشان جمعیتی که منتظر رسیدن علم‌ها هستند در قالب گروه‌ها و دسته‌های عزاداری تا پیش از فرا رسیدن نماز مغرب و عشا به نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و سوگواری می‌پردازند و عشق و ارادت خود را نسبت به امامان معصوم (ع) به ویژه سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) و یاران باوفایش نشان می‌دهند.
باور مردم این خطه بر این است که در آخرالزمان، حوادثی بدین گونه اتفاق خواهد افتاد و مردم از نقاط مختلف برای حمایت و یاری امام عصر خود بسیج و به سپاه آن حضرت ملحق می‌شوند.
* حذف قمه‌زنی‌ها به توصیه علما از مراسم علم پیغمبر
محمد عبدالصمدی کسی که اکنون برپایی این مراسم را از اجداد خود به ارث برده و هر ساله آن را برگزار می‌کند، گفت: در سابق این مراسم همراه با قمه‌زنی بود که به توصیه برخی از سادات جلیل‌القدر و برای ارج نهادن به تاکید علما در این زمینه از این کار جلوگیری شد.
وی قدمت برپایی آیین علم پیغمبر در میناب را ۳۵۰ تا ۳۷۰ ساله ذکر کرد و افزود: این آیین در میناب به ترتیب توسط حاج عبدالصمد عبدالصمدی، کربلایی عبدالرسول عبدالصمدی، کربلایی عباس عبدالصمدی و مشهدی احمد عبدالصمدی برگزار شده و به نسل کنونی رسیده است.
*خیابان‌های میناب گنجایش برگزاری این مراسم را ندارد
عکسهای فوق از سایت خبری آنامیس به عاریه گرفته شده – عکاس: سیده فاطمه وحدانی http://anamiskhabar.ir/?p=7809
http://anamiskhabar.ir/?p=7809
وی گفت: از ۱۵ سال پیش جمعیت و حضور مردم در این مراسم به گونه‌ای شده که حتی خیابان‌ها نیز با وجود اینکه با همکاری راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی هیچ وسیله نقلیه و خودرویی در آنها تردد ندارد ولی باز هم پاسخگوی حضور عزاداران اباعبدالله نیست و گنجایش جمعیت روز پنجم محرم را ندارد.
این خادم اهل بیت اظهار داشت: طی سال‌های اخیر عدم کنترل جمعیت در مراسم علم پیغمبر، به واسطه حضور بی‌حد مردم سبب شده که این مراسم مقداری از نظر نظم دچار مشکل شود.
عبدالصمدی ادامه داد: بستن علم پیغمبر(ص) توسط هفت نفر از افراد مومن و معتمد از ساعات نخست صبح روز پنجم محرم آغاز میشود.
وی ضمن تشریح نحوه بستن علم، گفت: چوب علم ابتدا با آب معمولی و سپس با گلاب شسته و با پارچه‌های نذری و خریداری شده اعلا به گونه‌ای که پارچه قرمز بر روی دیگر پارچه‌ها قرار دارد بسته میشود.
* سَرشَدَه، نقره (پنجه) علم پیغمبر میناب در شیراز
وی در خصوص “سَرشَدَه” (پنجه) که در قسمت بالای علم پیغمبر(ص) قرار می گیرد گفت: قدمت این پنجه به بیش از ۵۰ سال می‌رسد که اهدایی از کربلا و تبرک شده به ضریح امام حسین(ع) است.
عبدالصمدی بیان کرد: “سرشده”ای در مراسم قدیم استفاده می‌شده از جنس نقره خالص بوده که بنابر آنچه از بزرگان نقل شده در زمان پهلوی اول به موزه نگهداری اشیا باستانی به شهر شیراز منتقل شده و هم‌اکنون نیز در یکی از موزه‌های تاریخی این شهر نگهداری میشود.
وی ادامه داد: سرشده‌ای که در حال حاضر بر علم بسته میشود از جنس روی است که بر آن آیات قرآن حکاکی شده و طرح آن ترکیبی از گنبد مسجدالنبی است به گونه‌ای که دو طرف آن را دو مناره که بالای آنها به شکل پنجه است احاطه کرده است.
آئین علم پیغمبر در واقع شیوه‌ای عزاداری با هدف زنده نگه داشتن عاشورا حماسه حسینی و ابراز ارادت به شهدای کربلاست که از دیرباز در میناب مطرح بوده و برپایی آن جنبه مردمی دارد.
گزارش از:علی ذاکری
لینک کوتاه:
http://www.minabjonoub.ir/?p=58609
بازدیدها: 112
